In de brief worden er een aantal technische, procesmatige en wettelijke zaken aangekaart. Hiermee zijn de reeds in april 2018 uitgesproken wensen van de Rechtspraak verder geconcretiseerd. De uitgangspunten zijn “Beheerst, verantwoord en realistisch” volgens de Raad. Er zal meer nadruk worden gelegd op digitale toegankelijkheid van het recht, dan op het digitaliseren van procedures.
Informatie in plaats van processen
In tegenstelling tot de opzet van het eerdere programma KEI wordt in de nieuwe opzet op dit moment enkel gesproken over het digitaliseren van informatie en in mindere mate van het proces. Zo biedt dit nieuwe systeem de ruimte om met eigen documenten te werken in plaats van de standaardformulieren die de Rechtspraak eerder heeft voorgesteld. In deze naar buiten gebrachte visie wordt een basisplan neergelegd voor een gedigitaliseerde brievenbus waarmee documenten worden uitgewisseld. Hoe dit concreet er uit komt te zien is nog niet vastgelegd. Uit een brief van de minister aan de Tweede Kamer blijkt dat alle opties op tafel liggen: van een nieuw webportaal tot een systeemkoppeling.
Wettelijke kaders
Buiten de technologische implicaties van de voorgestelde opzet zijn er uiteraard ook wettelijke kaders waarbinnen procedures, waaronder ook met de Rechtspraak, moeten verlopen. De Raad voor de Rechtspraak en de presidenten geven aan te willen stoppen met de pilots digitaal procederen in civiele vorderingszaken bij de rechtbanken Gelderland en Midden-Nederland. Om de pilots stop te kunnen zetten, is echter een wetswijziging nodig, omdat deze pilots plaatsvinden op basis van wetgeving die verplicht tot digitaal procederen. Totdat de wet eventueel is aangepast, lopen de pilots en daarmee het verplicht digitaal procederen bij deze 2 rechtbanken dus door.
Onderzoek van het ministerie
Ondanks de uitgesproken wens van de Raad en de presidenten is het voor de minister nog geen uitgemaakte zaak wat er met de bestaande KEI wetgeving moet gebeuren. Volgens een brief van de minister aan de Tweede Kamer onderzoekt het ministerie momenteel meerdere routes en de uitkomst hiervan is nog in het ongewisse. In zijn brief aan de Tweede Kamer schrijft de minister van Justitie en Veiligheid dat hij momenteel bezig is te onderzoeken of en op welke manier de KEI-wetgeving zonder de verplichte digitalisering op korte termijn in werking zou kunnen treden.
Toetsing door het BIT
De minister tracht in zijn brief ook een voorzichtige tijdlijn te schetsen. Hierin geeft hij aan dat men verwacht in de eerste helft van 2019 een concreet plan ter toetsing voor te kunnen leggen aan het BIT (Bureau ICT Toetsing). Men verwacht vervolgens dat deze toets medio 2019 afgerond moet kunnen worden. Afhankelijk van de uitkomsten van deze toets kan daarna hopelijk gestart worden met de digitalisering van de eerste zaakstromen.
Schot in de zaak
Claudia Heemskerk, Operationeel Manager van Lexxyn Groep, ziet de ontwikkelingen positief in: “Het is geen geheim dat we het erg jammer vinden dat het originele programma KEI niet is geslaagd. Het digitaliseren en automatiseren van processtromen kan een hoop efficiëntievoordelen opleveren voor alle betrokken partijen. Maar het feit dat er nu stappen worden gezet zien wij als een positieve ontwikkeling. In een interview met BNR eerder dit jaar gaven wij al aan te hopen dat de Rechtspraak snel de draad weer zou oppakken, stilstand is in deze echt achteruitgang. De concrete vertaling naar bijvoorbeeld de nieuwe digitale “brievenbus” of de wijzigingen in wetgeving zijn nog onvoldoende uitgekristalliseerd om een echt oordeel over te geven. Het belangrijkste is dat er schot in de zaak zit, maar er zijn nog wel wat hobbels te nemen voor de raad en de politiek. Wij volgen de ontwikkelingen daarom nauwlettend. Kijkende naar de nu voorliggende plannen zijn wij als Lexxyn Groep en de aangesloten Lexxyn Groep Partners in ieder geval al voorgesorteerd op een succesvolle integratie van het nieuwe plan, en staan wij klaar om kantoren te adviseren en te helpen met vraagstukken over digitalisering van hun kantoor en processen.”
Het nieuwe basisplan in beeld (infographic)
Bronnen:
Vraag en antwoord van de Rechtspraak:
Brief van de Raad voor de Rechtspraak aan Minister Dekker:
Kamerbrief over digitalisering rechtspraak civiel en bestuur: